Stroom in campers: omvormers, zonnepanelen en accu’s

Met een kop koffie en een muziekje onder de luifel, ’s avonds binnen een boekje lezen, een koel drankje uit de koelkast – kamperen zónder stroom is haast ondenkbaar. Met de caravan prik je de stekker in de stroompaal van de camping. Hoe gaat dat met stroom in campers?

Veel camperaars overnachten op campings en een groot deel van de voor kampeerauto’s bedoelde camperplekken beschikken ook over een stroompaal. Maar de charme van de camper is juist de vrijheid: staan waar je wilt. De koelkast doet het dan prima op gas, maar als je dan een kop koffie uit je Nespresso-apparaat wilt halen, heb je wat meer technische toepassingen nodig.

De basis van stroom in campers

Eerst de basis: campers beschikken over twee accu’s: eentje voor het autogedeelte en een aparte boordaccu. Die laatste wordt gebruikt voor de binnenverlichting van de camper, de waterkraan en bijvoorbeeld voor het doorspoelen van het toilet. Daarnaast is er een 230V-netwerk in de camper. Dat zorgt dat de stopcontacten werken en bijvoorbeeld de koelkast. Maar dat functioneert dus alleen als de camper aan de stroompaal van de camping of camperplek is aangesloten.

Omvormer nodig

Sta je helemaal ‘in the wild’, dan speelt je boordaccu een cruciale rol. Als je dan je Nespresso-apparaat wilt gebruiken, de föhn, of als je de e-bikes en de laptop wilt opladen, dan heb je een omvormer nodig. Die maakt van de 12 volt uit je boordaccu 230 volt.

Let bij de aanschaf op dat je kiest voor een omvormer – ze worden ook ‘inverter’ genoemd – met voldoende capaciteit. Voor een Nespresso-apparaat heb je er eentje nodig van 1500 Watt. Een ander belangrijk aspect is dat je kiest voor een apparaat dat een zuivere sinus levert. De stroom is dan hetzelfde als uit je stopcontact thuis.

Kwetsbare apparatuur, alles waar een printplaatje in zit, gaat namelijk sneller stuk als je omvormer neemt die geen zuivere sinus levert. Een gewoon koffieapparaat kan daar wel tegen, een Nespresso of televisie juist weer niet. Die omvormers zijn wat duurder, maar je kwetsbare apparatuur blijft veilig functioneren. Tenslotte: er zijn ook omvormers met een prioriteitsschakelaar, zoals de NDS 1500 IVT. Die prioriteitsschakelaar detecteert dat de camper aan een stroompaal staat en zorgt dat dan alleen nog maar stroom uit het vaste net gehaald. Zo gebruik je de accu’s alleen wanneer dat noodzakelijk is.

Zonnepanelen voor stroom

Door gebruik van verlichting en apparatuur raakt de boordaccu langzaam leeg. Hij wordt weer opgeladen zodra je rijdt of zodra de camper weer aan de stroompaal staat. Verblijf je nou langer op een plek zonder stroom, dan kun je accu’s laden met zonnepanelen. Die gebruiken zonlicht – maar ook gewoon daglicht, op bewolkte dagen – om de accu’s langzaam vol te druppelen. Meestal is het een hulpmiddel, omdat de capaciteit van zonnepanelen afhankelijk is van het verbruik – het dekt slechts zelden de volledige energiebehoefte van je camper. Maar je kunt wel een paar dagen langer op dat ene mooie plekje staan. Het belangrijkste onderdeel van zo’n systeem is echter niet het zonnepaneel, maar het regelkastje. Goedkope panelen gebruiken PWM-regelaars, maar bijvoorbeeld NDS kiest voor MPPT-regelaars die gemiddeld zo’n 40 procent efficiënter zijn, met name op bewolkte en koudere dagen – hoe noordelijker je gaat, hoe meer profijt je hebt van zo’n MPPT-paneeltje. Kies je voor Blackline-panelen dan is het voordeel van deze door hun zwarte kleur meer daglicht kunnen omzetten in een elektrisch signaal. Maar zwarte panelen worden ook sneller warm, waardoor ze juist minder goed kunnen gaan werken. NDS heeft dat opgelost door de zonnecellen met dikkere bedradingstrips uit te voeren. Waardoor zo ook onder warmere omstandigheden volledig blijven functioneren.

Accu’s voor stroom

Voor campers zijn er verschillende soorten boordaccu’s, zoals ouderwetse loodaccu’s en modernere AGM-accu’s. Die eerste mag je niet verder ontladen dan 50 procent, AGM’s mag je ontladen tot 35 procent, anders gaan ze stuk. Relatief nieuw zijn Lithiumaccu’s. Die hebben een paar belangrijke voordelen: ze mogen 100 procent worden ontladen. Bij een accu met een capaciteit van 100Ah héb je dus ook 100Ah. Terwijl je bij een loodzuur-accu 100Ah slechts 50Ah ter beschikking hebt – je mag ze immers niet meer dan 50 procent ontladen. Voor dezelfde capaciteit als lithium heb je dus eigenlijk twee loodzuuraccu’s nodig. En dan het gewicht: een 100Ah-lithiumaccu weegt 13 kilo versus 30 kg bij een 100Ah-accu. Maal twee, want we berekenden zojuist dat je twee loodzuuraccu’s nodig hebt om effectief 100Ah beschikbaar te hebben – dat scheelt dus heel wat vakantiebagage. Een ander voordeel is dat je lithiumaccu’s veel sneller kunt opladen. Daarvoor zorgt de ingebouwde elektronica aan boord. Een uurtje rijden en de accu is alweer bijna vol.

Nadelen zijn er ook: de prijs. Reken voor een compleet systeem op zo’n 1400 euro. Maar dat is dan inclusief Battery Management Systeem en een snellader. Een lithium-systeem gaat echter veel langer mee: een goeie loodaccu kan 400 keer worden ontladen en opgeladen terwijl een lithium-accu pas na zo’n 1500 laadcycli versleten is. Wedden dat je ‘m dus gewoon gaat meeverhuizen naar je vólgende camper?